در سازه‌های فولادی ما برای تیر، ستون و بادبند از ورق‌های فولادی و پروفیل‌های آماده استفاده می‌کنیم که در کارخانه‌های ذوب‌آهن درست میشن. پروفیل‌ها برای استفاده راحتر در طراحی‌ها مطابق با استانداردهای مشخصی تولید و به بازار عرضه میشه. مثلاً توی آمریکا پروفیل‌های فولادی ساختمانی نورد شده طبق استانداردهای AISC و ASTM در کارخانه‌ها تولید میشن و در اروپا هم یه استاندارد دیگه هستش که توی ایران هم جدول اشتال ما مطابق با همین استاندارد اروپاییه.
یکم مقدمه‌چینی:
اولا بگم که پروفیل‌های فولادی همین مقاطع آماده‌ای هستن که اشکال گوناگونی دارن و از آلیاژهای مختلفی هم تولید میشن. دوما توی ایران این پروفیل‌ها در کارخانه‌هایی مثل ذوب‌آهن اصفهان تولید میشن که از استاندارد DIN آلمان نیز استفاده میشه.
بدون صحبت اضافه بریم با چند تا از پرکاربردتریناش آشنا بشیم.
1– تیرآهن IPN :
از متداول‌ترین مقاطع واسه تحمل لنگر خمشی به شمار میره و معمولا میشه به‌عنوان تیر استفاده کرد. مزیتش اینه که سبکه و ممان اینرسی حول محور افقی ش بالاست. عیبشم اینه که ممان اینرسیش حول اون یکی محورش کمتره طبیعتا. به‌صورت تکی نمیتونیم واسه ستون از این نوع مقطع استفاده کنیم و به خاطر شیب بال هاش واسه اتصال پیچی و پرچی کاربردی نداره.
2– تیرآهن IPE:
خواصش شبیه IPN هستش و کاربردشم استفاده به‌عنوان عضو خمشی هستش. ساده شو بگو میشه واسه تیرها استفاده کرد و واسه ستون باید دوبل IPE اونم واسه تعداد طبقات کمتر استفاده کنیم. پهنای بال IPE به نسبت IPE می‌بینیم که بیشتره و سطوح بال هاشم صاف و مسطحه پس واسه اتصالات پیچی و پرچی ایده آله.
3– ناودانی یا UNP :
شکلشو که مشاهده میکنین و فقط یه محور تقارن داره برخلاف بالایی‌ها. بعضا اگه به‌صورت دوبل باشن میشه به جای ستون استفاده بشه ولی در اکثر موارد به‌صورت تکی یا دوبل به‌عنوان مهاربند یا همون بادبند استفاده می‌کنیم. توی سقف‌های شیبدارم به‌عنوان لاپه استفاده میشه که این بماند واسه بعدها.
4– نبشی یا L :
این شما و اینم نبشی دوستان. خیلی ساده
به دو حالت بال مساوی و بال نامساوی تولید میشه یعنی دو تا بالش یا طولشون یکیه یا یکی نیست. توی اتصالات استفاده میشه مثلاً اتصالات مفصلی با نبشی نشیمن یا نبشی جان خب از نبشی استفاده میشه.
5– قوطی یا باکس:
به‌صورت دایره‌ای و مستطیلی تولید میشه. به‌عنوان ستون میشه استفاده کرد. توی بعضی کشورا باکس ستون توی کارخونه درست میشه ولی توی ایران فرق میکنه و 4 تا ورق برمیدارن بعد از برش اونا رو به هم جوش میدن میشه باکس و توی کارخونه به‌صورت گرم نوردیده نمیشه.
گردآورنده مطالب:
مهندس اسلام اسلامی مؤلف و مدرس کتاب‌های عمرانی (ژئوتکنیک دانشگاه تهران)
